حزب توده در آغاز با شعار‌های آزادی‌خواهانه دلخواه مردم ایران توانست برخی از افراد عدالتخواه و وطن‌دوست، به‌ویژه استقبال روشنفکران را به خود جلب کند، اما وفاداری کادر رهبری حزب توده به شوروی و دنباله‌روی از سیاست‌های آن به‌تدریج شرایط را به گونه‌ای پیش برد که صدای اعتراض وطن‌دوستان ایرانی به دخالت‌های شوروی بلند شد.

در فاصله نهضت مشروطه تا کودتای رضاخانی و قدرت گرفتن او، احزاب سیاسی متعددی در ایران تشکیل شدند که هنوز در مراحل نخست تجربه‌های حزبی بودند که با یورش رضاخان به تعطیلی کشیده شدند.

نظر به احوال گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی در دوران سلطنت رضاخان، از شاخص‌ترین مدخل‌ها به شناخت شرایط حکمرانی اوست. در مقالی که پیش‌روی شماست، این مقوله مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

جامعه روحانیت مبارز؛ تقریبا موسسین و بنیانگذاران حزب جمهوری اسلامی همان موسسین و بنیانگذاران جامعه روحانیت بوده‌اند.

حزب ملت ایران (انشعاب دانشجویان حزب پان ایرانیست و تشکیل حزب ملت ایران) به رهبری داریوش فروهر؛ که روزنامه «ندای پان ایرانیسم» و «آرمان ملت» ارگان این حزب بود.

از این رو در آغاز دهه سوم انقلاب اسلامی، وظیفه مبرم و عمل صالح، ساماندهی فضای سیاسی اجتماعی و سازماندهی نهادها و قالب‌هایی است که این مطالبات بی‌واسطه را پالایش کرده و در خدمت فرآیند تصمیم‌گیری کلان کشور قرار دهد.

نهضت مشروطیت، در نیمه راه توسط تعدادی از غرب‌زدگان به انحراف کشیده شده و سرانجام به دست آنان تغییر ماهیت داد و به جای آنکه گرهی از مشکلات بگشاید، گره‌های جدیدی آفرید.

امام در طول تبعید، با کمترین امکانات از طریق نامه، بیانیه و... به آگاه‌سازی مردم در رابطه با واقعیات پرداختند.