امپراتوری دروغ جنبش مقابله با هژمونی رسانه‌ای غرب
به گزارش جنبش مقابله با رسانه‌های بیگانه، امپراتوری دروغ: ساواک طرحهای بلندمدت و انسجام یافته‌ای برای برخورد با شرایط بحرانی پیش‌بینی نکرده بود و با آغاز حرکت‌های مردمی در دوران پیروزی انقلاب اسلامی، دچار سردرگمی شد. با این احوال کوشید با ارائه راه‌حل‌هایی، موجبات فروکش کردن ناملایمات اجتماعی و سیاسی را فراهم آورده و چاره‌اندیشی‌هایی کند.
به طور نمونه به دنبال واقعه ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم و سپس ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ در تبریز، ساواک به این نتیجه رسید که تبعیت مردم از روحانیون و نیز نارضایتی آنان از سوء عملکرد دوایر و دستگاه‌های دولتی و حکومتی عامل بروز حادثه است. به همین دلیل به شعب خود دستور داد ضمن بررسی مشکلات و نارضایتی‌های عمومی حوزه فعالیت خود، دلایل و ریشه‌های بروز بحران را شناسایی و تجزیه و تحلیل کنند.
۱ـ فقدان عدالت اجتماعی و اقتصادی، ۲ـ شکاف عظیم طبقاتی در کشور، ۳ـ ناکارآمدی و عدم تحقق برنامه‌های پر سر و صدای انقلاب سفید، ۴ـ بیتوجهی و بی‌‌اعتقادی رجال و کارگران حکومتی و دولتی به طرحهای انقلاب سفید و اساساً بیتوجهی و بی‌‌اعتقادی به برنامه‌های اصلاحی حکومت، ۵ـ فساد گسترده اداری، ۶ـ فساد گسترده اقتصادی و مالی، گسترش دزدی و ارتشا، گسترش تبعیض و بی‌عدالتی در سطوح مختلف اداری و مدیریتی، بیتوجهی به مردم در دوایر دولتی و حکومتی، ۷ـ ناهماهنگی و ناکارآمدی دوایر حکومتی و دولتی، ۸ـ مشکلات فزاینده اقتصادی، ۹ـ توزیع نامتعارف و تبعیض‌آمیز ثروت عمومی و افزایش تجمل‌پرستی در میان اقلیت ثروتمند و گسترش فقر عمومی در سطوح میانی و پایین‌دست جامعه، ۱۰ـ شکست برنامه‌های نوسازی و توسعه در بخش کشاورزی و عدم توجه حکومت به روستائیان، ۱۱ـ رشد نامتوازن شهرها، ۱۲ـ عدم توجه حکومت به حل مشکلات عدیده جوانان، ۱۳ـ عدم توجه کارگزاران حکومت به خواستهای مردم و بی‌اعتمادی مردم نسبت به مجموعه حکومت و ۱۴ـ نقش استادان دانشگاهها و نیز معلمین و آموزگاران مدارس در انتقاد از حکومت در ایران و نیز گرایش طبیعی دانشجویان و دانش‌‌آموزان و طیف وسیعی از فرهنگیان و دانش‌آموختگان کشور به ایدئولوژی‌های سیاسی و مذهبی مخالف رژیم پهلوی.
ساواک در برخی ارزیابی‌های خود، تلاش می‌کرد تحولات سیاسی دوران انقلاب را به گروه‌هایی چون حزب توده پیوند زند و وانمود سازد که گروههای مسلمان نقش درجه چندمی در انقلاب دارند. در مواردی نیز ساواک، احتمالاً برای یافتن دستاویزی در سرکوب مخالفان، بر نقش محوری گروههای مسلح در دوران انقلاب تأکید می‌کرد و چنین القا می‌کرد که گروههای خرابکار و تروریست عامل اصلی بحران سیاسی آن دوره هستند. ساواک برای غلبه بر بحران سیاسی، همگام با برخورد قهرآمیز با مخالفان، موارد زیر را نیز توصیه می‌کرد: ۱ـ با فعالیت حزب رستاخیز، حکومت چنین بنمایاند که خود پرچمدار تشکیل و فعالیت حزب و یا احزاب ملی شده و این حزب یا تشکلهای جدید به مظاهر و ارزشهای فرهنِگی، سیاسی، مذهبی، اعتقادی، اجتماعی و … به دیده احترام می‌‌نگرند، ۲ـ حکومت برای فائق آمدن بر مشکلات، گروهی از جامعه‌شناسان و متفکرین را به خدمت بگیرد، ۳ـ با تفکیک گروههای مختلف به مخالف، ناراضی و منتقد حکومت، برای ایجاد تضاد و اختلاف بین این گروهها برنامه‌ریزی کرده و از گروههای ناراضی متمایل به حکومت حمایت کند، ۴ـ طرحهایی برای جذب گروههای مختلف سیاسی و اجتماعی به حکومت اجرا کرده و حمایت از رژیم پهلوی را در سطوح مختلف تبلیغ کند، ۵ـ رسانه‌های گروهی (رادیو و تلویزیون) را از وجود افراد فاسد، مغرض و منحرف پاکسازی کند، ۶ـ هر چه سریعتر در حل مشکلات دانشگاه و دانشگاهیان بکوشد و بر مجموعه دانشگاه کنترل بیشتری اعمال کند، ۷ـ برای رسیدگی به مشکلات و خواستهای کارکنان، کارگران و کارمندان دولت به سرعت چاره‌اندیشی کند، ۷ـ قوانین و مقررات دست و پاگیر اداری بر سر راه رونق تجارت و بازرگانی در عرصه داخلی وخارجی را از میان بردارد، ۹ـ برای تهیه مایحتاج عمومی به سرعت دست به کار شود و برای به حداقل رساندن تورم تلاش کند؛ و همچنین برای کاهش قیمت مسکن و ساخت خانه‌های انبوه و ارزان قیمت سرمایه‌گذاری کند، ۱۰ـ برای نجات اقتصاد کشاورزی و روستایی تدابیر جدی و عملی اتخاذ کند، ۱۱ـ برای تأمین نیازها و مشکلات مالی و معیشتی نیروهای انتظامی و نظامی چاره‌اندیشی کند، ۱۲ـ با پدیده فساد، مبارزه‌ای جدی، پیگیر و واقعی شروع کند، ۱۳ـ برای تقویت و حمایت از علما و روحانیون مخالف امام خمینی از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و در ایجاد اختلاف میان علما و روحانیون هیچ‌گونه تردیدی به خود راه ندهد، ۱۴ـ در برابر مخالفان حکومت امتیازات بدون ما به ازایی ندهد و تلاش کند بیشترین امتیازات در اختیار ناراضیان و منتقدین متمایل به حکومت قرار گرفته و موضع آنان را در برابر مخالفان آشتی‌ناپذیر حکومت تقویت کند، ۱۵ـ آزادی زندانیان سیاسی با تدبیر و برنامه‌ریزی ویژه‌ای صورت گرفته و از آزادی شتاب‌زده و سریع آنها جلوگیری شود و تلاش شود صرفاً در ازای به دست آوردن امتیازاتی از مخالفان، زندانیان آزاد شوند، ۱۶ـ دولت تلاش کند اعطای هر امتیازی به مخالفان از موضع قدرت صورت گرفته و چنین وانمود نشود که حکومت و دولت به دلیل ضعف و ناچاری تن به درخواست مخالفان داده است.
ساواک در گزارش محرمانه‌ای که در ۸ مهر ۱۳۵۷ درباره روند شکل‌گیری مخالفتهای سیاسی با رژیم پهلوی تهیه کرد، با بررسی نقش گروههای سیاسی، اجتماعی و مذهبی مختلف در تحولات جاری کشور، نهایتاً بر این نکته پای فشرد که امام خمینی از همان آغاز حرکت مردم نقش تعیین‌کننده در هدایت و رهبری تحولات جاری کشور داشته و تمام تلاشهای ساواک برای پیشگیری از نقش ایشان کمتر با موفقیت قرین شده است. ساواک با اشاره به گروههای سیاسی و اجتماعی مختلفی که در جریان ناآرامیهای دوران انقلاب مشارکت دارند، تصریح می‌‌کند که سرنخ تمام تحولات و ناآرامیها در اختیار امام خمینی و روحانیون تحت هدایت ایشان است. ساواک تهران در اواسط سال ۱۳۵۷ با برشمردن روند حوادث کشور اعلام کرد که تقریباً تمام گروهها، احزاب و دستجات سیاسی فعال ناگزیر از امام خمینی و ایده‌های انقلابی او پیروی می‌‌‌کنند و هدف نهایی مخالفان به سقوط کشانیدن رژیم پهلوی و برقراری حکومتی اسلامی به رهبری امام خمینی است. در آذر ۱۳۵۷ اداره کل چهارم ساواک توصیه کرد که این سازمان برای کسب حیثیت خود باید به اقدامات زیر متوسل شود:
۱ـ جلسات و نشست‌های مشترکی با دستگاه‌های دولتی و حکومتی برگزار کرده و طی مصاحبه‌های تلویزیونی وظایف قانونی ساواک را برای اذهان عمومی تشریح کند و به مردم بقبولاند که ساواک برخلاف تبلیغات و اخبار موجود، سازمانی سرکوبگر نیست، ۲ـ مصاحبه و گفت و گوهایی با ارباب جراید و روزنامهها ترتیب داده و آنان را ترغیب کند تا مطالبی در حمایت و طرفداری از ساواک بنویسند و از تخریب بیشتر این سازمان در نزد افکار عمومی خودداری کنند، ۳ـ ساواک طرحهای تبلیغی و رسانه‌ای مؤثری برای معرفی نقش سازنده این سازمان در ایجاد امنیت داخلی اجرا کند و بر نقش این سازمان در ایجاد امنیت و حفظ استقلال کشور تأکید کند، ۴ـ از طریق برنامه‌های تبلیغی رسانه‌ای (رادیو و تلویزیون) و نیز از طریق روزنامهها و مطبوعات، مردم را به ایجاد ارتباط و تماس دوستانه و نزدیک با ساواک تشویق کرده و چنین القا کند که ساواک جز سعادت و نیک‌بختی مردم آرزوی دیگری ندارد ، ۵ـ کمیته‌ای برای ارزیابی فعالیت و اقدامات ساواک و آسیب‌شناسی رفتار و عملکرد این سازمان در برابر مردم تشکیل دهد، ۶ـ در روشهای بازجویی و اعتراف‌گیری از متهمان و مخالفان سیاسی تجدیدنظر کرده و از بازجویان تحصیل‌کرده و آموزش دیده استفاده کند، ۷ـ در حیطه وظایف و شیوه عمل اداره کل سوم ساواک تجدیدنظر کند، ۸ـ ساواکیان بدنام و تبه‌‌کار و تمام کسانی که به دلیل انتساب به ساواک و همکاری با آن موجبات بدنامی سازمان را فراهم آورده‌اند، اخراج شوند.
اداره کل هشتم ساواک (ضدجاسوسی) نیز در ۲۲ آذر ۱۳۵۷ برای نجات ساواک از بحران گرفتار آمده که در نوک حمله مخالفان قرار داشت، پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه داد:
۱ـ برای انحراف افکار عمومی از موضوع خلافکاری‌ها و جنایات ساواک، نام این سازمان تغییر یابد، ۲ـ طی برنامه‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی، حیطه وظایف و عمل ساواک بر حسب مقررات و قوانین تصویب شده توضیح و تشریح شود، ۳ـ برای اعاده حیثیت ساواک اقدامات مؤثری صورت گرفته و به‌ویژه جنایات، سرکوبگریها و تمام اقدامات غیرانسانی که توسط مخالفان به ساواک نسبت داده می‌شود، تکذیب شده و چنین القا شود که نیروهای ساواک انسانهایی شریف، فداکار و وطن‌پرست بوده و جز تعالی و پیشرفت کشور هدفی دنبال نکرده‌اند، ۴ـ برای شناسایی برخی اقدامات مثبت خود در حفظ امنیت کشور، پاره‌ای از اسناد درباره جاسوسیها و خیانتهای گروههای سیاسی نظیر کمونیستها را افشا کند، ۵ـ اسناد و مدارک خود را درباره اقدامات این سازمان بر ضد نفوذ کمونیسم و دستگاه اطلاعاتی شوروی و سایر سرویسهای اطلاعاتی ـ جاسوسی مخالف کشور را منتشر کرده و در معرض قضاوت عمومی قرار دهد، ۶ـ برای ادامه همکاری منابع اطلاعاتی و نفوذیها با این سازمان، ساواک تمهیدات امنیتی و اصول شدید مخفی‌کاری را رعایت کرده و با دادن وعده‌های مختلف، این منابع اطلاعاتی را به ضرورت ادامه همکاری با ساواک دلگرم کند، ۷ـ آن دسته از منابع اطلاعاتی را که اینک در صدد قطع همکاری برآمده و بر آن شده‌اند اسراری از ساواک را افشا کنند، به انحاء گوناگون تحت فشار و تهدید قرار دهد، ۸ـ برای استخدام و به کارگیری منابع اطلاعاتی جدید که وفاداری بیشتری به حکومت و آن سازمان دارند، گامهای اساسی بردارد و با جلب اعتماد و اطمینان آنان در افزایش قابل‌توجه حقوق و مزایای دریافتی آنان بکوشد و به آنان چنین القا شود که منتقدان رفتار سوء ساواک، مخالفان پیشرفت و توسعه کشورند و مصالح عموم مردم را تشخیص نمی‌‌دهند، و ۹ـ نهایتاً ساواک برای دفاع از عملکرد این سازمان، از هیچ اقدام تبلیغاتی در سطح روزنامهها و نشریات و نیز رسانه‌های گروهی (رادیو و تلویزیون) غفلت نورزد.
ساواک گزارشات منظمی به صورت بولتنهای نوبه‌ای محرمانه تهیه و در اختیار مسئولان در دولت و حکومت قرار می‌داد. این روند تهیه گزارشات محرمانه، تا واپسین روزهای حکومت پهلوی ادامه داشت. این گزارشات به‌ویژه پس از بازگشت امام خمینی به کشور، اقدامات و تلاشهای دولت بختیار را برای جلوگیری از سقوط قطعی رژیم پهلوی مهم ارزیابی کرده و چنین وانمود می‌کرد که به زودی در ایران، بحران گسترش خواهد یافت و امام خمینی در فاصله زمانی نه چندان طولانی با چالشهایی جدی روبرو خواهد شد. گزارشات محرمانه ساواک درباره تحولات سیاسی، اجتماعی جاری کشور تا ساعات پایانی حکومت پهلوی هم کماکان ادامه داشت.
منبع:ساواک، مظفر شاهدی، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، بهار ۱۳۸۶، ص ۶۸۶ تا ۶۹۱
